آیا حیوانات خانگی غم و اندوه را درک می‌کنند؟ واکنش پت‌ها به مرگ صاحب یا حیوان دیگر

مقدمه: عواطف پیچیده در دنیای حیوانات خانگی
بسیاری از صاحبان حیوانات خانگی گزارش داده‌اند که بعد از مرگ یکی از اعضای خانواده یا حتی یکی دیگر از حیوانات خانه، پتشان دچار تغییر رفتار شده است. اما آیا این تغییرات به معنای واقعی کلمه “سوگواری” است؟ آیا حیوانات خانگی می‌توانند فقدان را درک کنند و غم و اندوه را تجربه کنند؟ این مقاله به صورت علمی به بررسی این سؤال می‌پردازد.

توانایی حیوانات در درک فقدان
تحقیقات نشان داده‌اند که بسیاری از حیوانات اجتماعی، از جمله سگ‌ها و گربه‌ها، توانایی درک تغییرات مهم در محیط زندگی خود را دارند. وقتی یک عضو مهم از گروه (چه انسان باشد چه حیوان دیگر) ناپدید می‌شود، حیوانات متوجه این تغییر می‌شوند و ممکن است واکنش‌های احساسی مختلفی از خود نشان دهند.
در طبیعت نیز شواهدی وجود دارد: فیل‌ها بر سر جسد همنوعان خود مکث می‌کنند، دلفین‌ها بدن همنوع مرده‌شان را همراهی می‌کنند، و حتی پرندگان رفتارهای عزاداری نشان می‌دهند. این رفتارها نشان‌دهنده‌ی وجود نوعی مفهوم اولیه از فقدان و شاید حتی غم هستند.

علائم سوگواری در حیوانات خانگی
حیوانات خانگی ممکن است پس از مرگ صاحبشان یا یک پت دیگر، رفتارهای زیر را از خود نشان دهند:
•بی‌حالی و کاهش انرژی: پت ممکن است کمتر بازی کند یا بیشتر بخوابد.
•کاهش اشتها: یکی از علائم شایع غم، کم شدن میل به غذا خوردن است.
•اضطراب یا رفتارهای جستجوگرانه: حیوان ممکن است در خانه به دنبال فرد یا حیوان از دست رفته بگردد.
•افزایش چسبندگی به سایر اعضای خانواده: برخی حیوانات نیاز بیشتری به توجه و نوازش پیدا می‌کنند.
•زل زدن به در یا وسایل متعلق به فرد یا حیوان فوت شده: این رفتار می‌تواند نشانه‌ای از درک فقدان باشد.

تفاوت بین دلتنگی و غم واقعی
در برخی موارد، آنچه به نظر می‌رسد سوگواری باشد، می‌تواند بیشتر ناشی از تغییر روال روزمره‌ی حیوان باشد. مثلاً اگر حیوانی عادت داشته که ساعت مشخصی با صاحبش قدم بزند، تغییر این عادت می‌تواند باعث ناراحتی شود.
اما اگر علائم غم و اندوه چندین روز یا هفته طول بکشد و با رفتارهای جستجو، اضطراب و افسردگی همراه باشد، می‌توان نتیجه گرفت که حیوان واقعاً نوعی سوگ را تجربه می‌کند.

چگونه به حیوان خانگی سوگوار کمک کنیم؟
برای کمک به حیوان خانگی که دچار غم شده است، می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
•حفظ روال روزمره: داشتن یک برنامه‌ی ثابت می‌تواند حس امنیت را در پت تقویت کند.
•افزایش توجه و نوازش: وقت بیشتری برای بازی و تعامل با پت اختصاص دهید.
•معرفی تدریجی تغییرات: اگر قصد دارید پت جدیدی به خانواده اضافه کنید، این کار را به آرامی انجام دهید.
•استفاده از وسایل آرام‌بخش: بعضی محصولات مانند اسپری‌های فرمون آرام‌بخش می‌توانند به کاهش اضطراب کمک کنند.
•مشورت با دامپزشک: در صورت طولانی شدن یا شدت گرفتن علائم، ممکن است نیاز به درمان دارویی یا رفتاردرمانی باشد.

نتیجه‌گیری: احساسات حیوانات را جدی بگیریم
حیوانات خانگی ما، موجوداتی با احساس و حساس هستند. آن‌ها نه تنها تغییرات محیطی را درک می‌کنند، بلکه می‌توانند غم فقدان عزیزانشان را نیز تجربه کنند. با درک بهتر احساسات حیوانات خانگی و فراهم کردن حمایت عاطفی مناسب، می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم تا راحت‌تر با دوران سوگواری کنار بیایند.

دکتر مژده فهری-کلینیک دامپزشکی آدورینا