علل و روش های تشخیص
اسهال زمانی رخ می دهد که مدفوع در اثر افزایش ترشح روده و یا کاهش بازجذب آن آب اضافی داشته باشد. نمونه‌هایی از اسهال که معمولاً باید مورد توجه قرار گیرند، شامل اسهالی است که (1) دارای مجموعه نسبتاً کوچکی از تشخیص تفریقی های قابل آزمایش است، (2) یک مشکل غالب در بیمار است و یا (3) احتمالاً باعث عوارض شدید یا مرگ‌ ومیر می‌شود. این اتفاق می تواند به دلیل بیماری در روده کوچک یا روده بزرگ رخ دهد. در حالی که اسهال به معنای وجود بیماری روده ای است اما فقدان آن ناقض قطعی بیماری روده کوچک نیست و بسیاری از سگ ها و گربه هایی که اسهال ندارند عوارض شدید روده ای را تجربه می کنند. اما بیماری روده بزرگ معمولاً باعث اسهال می شود، زیرا چیزی در انتهای آن برای جذب آب وجود ندارد. اسهال ثانویه اسهالی است که به دلیل بیماری های غیر گوارشی رخ میدهد و معمولاً (اما نه همیشه) نسبتاً جزئی است و اغلب توسط یافته‌های تاریخچه ای، معاینات فیزیکی، تغییرات آزمایشگاهی و یا تصویربرداری به سرعت قابل تشخیص است. نمونه هایی از بیماری های غیر گوارشی که باعث اسهال می شوند عبارتند از پانکراتیت حاد، نارسایی کبدی، نارسایی کلیه و کم کاری غدد فوق کلیه. پرکاری تیروئید یک علت مهم برای اسهال غیر گوارشی در گربه است. پزشک در مرحله بعد به دنبال مشکلات بدیهی میباشد و با آنها برخورد میکند (به عنوان مثال، بار انگلی قابل توجه، غذای بی کیفیت، بی احتیاطی عمده در رژیم غذایی، بیماری های مسری). مهم است که به ویژگی های اسهال (به عنوان مثال : دفعات دفع، درصد مدفوع طبیعی/غیر طبیعی، وجود یا عدم وجود مخاط در مدفوع، خون در مدفوع، زور زدن برای دفع مدفوع) و همچنین هرگونه کاهش وزن یا کاهش bcs توجه شود، زیرا این حقایق به دامپزشک برای تشخیص محل دقیق مشکل در روده کمک می کند. همانطور که گفته شد همه حیوانات مبتلا به بیماری های روده کوچک اسهال ندارند. گاهی اوقات حیوان مبتلا به بیماری شدید روده کوچک فقط وزن بدن خود را از دست می دهند. هرچند که باید توجه داشت در سگ‌ها و گربه‌های مو بلند، تا اواخر دوره بیماری شاهد کاهش وزن نخواهید بود. اگر به راحتی برجستگی های استخوانی استخوان پشت و شانه را احساس میکنید پس سگ یا گربه شما دچار کاهش وزن شده است. توجه داشته باشید که ممکن است حیوان مبتلا به اسهال هنگامی که در مطب دامپزشک است نشانه ای از اسهال نشان ندهد اما به محض اینکه به خانه میرسند دچار اسهال انفجاری شوند. زیرا فعالیت بیمار نقش مهمی در قوام مدفوع دارد. بیماران غیرفعال که بیشتر روز نشسته اند، تحریک کمی برای اجابت مزاج دارند. از این رو، روده بزرگ زمان بیشتری برای جذب آب دارد و مدفوع نسبتا طبیعی به نظر می رسد. با این حال، هنگامی که آنها به خانه می‌رسند و شروع به دویدن می‌کنند، روده بزرگ تحریک می‌شود تا زودتر مدفوع کند و احتمالاً مدفوع بسیار نرم‌تر از آنچه در مطب دامپزشک بود، می‌شود. گاهی اوقات اسهال فقط به دلیل یک بیماری در روده است (مثلاً یک عفونت قارچی یا یک انگل خاص)، و گاهی اوقات به دلیل چندین مشکل همزمان است که در مجموع بر توانایی های جبرانی روده ها غالب می شود. مورد دوم به ویژه در مورد اسهال حاد صادق است و در حیوانات جوان مبتلا به اسهال حاد که دارای انگل، عفونت باکتریایی یا ویروسی و مشکلاتی در رژیم غذایی خود هستند دیده می شود. اسهال "حاد" اسهالی است که کمتر از 7 تا 14 روز رخ می دهد. به همین دلیل است که دامپزشک ممکن است چندین درمان را همزمان انجام دهد و بنابراین مهم است که تمام دستورالعمل‌های دامپزشک را به دقت انجام دهید (به ویژه از دادن خوراکی‌های غیرمجاز برای حیوان خانگی خودداری کنید زیرا می‌توانند اسهال را تداوم بخشند). تشخیص در این بیماران معمولاً محدود به معاینات مدفوع و آزمایشات آزمایشگاهی (به عنوان مثال، اندازه گیری الکترولیت های سرم، حجم سلول های بسته شده [PCV]) است. اسهال حاد و شدید که قادر به ایجاد عوارض شدید و مرگ و میر است، اندازه گیری (CBC) و پانل بیوشیمی سرم را ضروری میکند. اسهالی که در عرض 14 روز هیچ بهبودی نمی یابد، مزمن در نظر گرفته می شود. اسهال مزمن را باید به بیماری روده بزرگ یا کوچک نسبت داد. حجم و تعداد دفعات اجابت مزاج و همچنین استفراغ معمولاً در ایجاد این تمایز مفید نیستند بلکه کاهش وزن، هماتوشزی(وجود خون تازه در مدفوع) و وجود مخاط در مدفوع معیارهای قابل اعتمادتری هستند. روده های کوچک مواد مغذی را جذب می کنند. بنابراین، از دست دادن وزن بدن زمانی که بیماری مزمن و اساسی باشد، انتظار می رود. استئاتوره (مدفوع چرب) نادر است و ملنا(مدفوع سیاه و تیره) به طور مشخص در مشکلات روده کوچک نادر است. روده بزرگ آب را جذب می کند و تا زمان دفع مدفوع به عنوان مخزن مدفوع عمل می کند. بنابراین، کاهش وزن در بیماری روده بزرگ غیرمنتظره است، مگر اینکه بیماری شدید باشد، که در این حالت هماتوشزی و وجود مخاط در مدفوع معمول هستند. اگر ناحیه رکتوم تحت تأثیر قرار گرفته باشد تنسموس (تلاش بیش از اندازه برای دفع مدفوع) ممکن است رخ دهد. وضعیت بالینی بیمار در روند تشخیص تاثیر به سزایی دارد. اگر سگ یا گربه از سلامت نسبتاً خوبی برخوردار باشد و در صورت عدم موفقیت یک کارآزمایی درمانی 2 تا 3 هفته‌ای در معرض خطر جدی قرار نگیرد، ممکن است ابتدا درمان برای واکنش‌ به یک رژیم غذایی، آنتی‌بیوتیک و/یا انگل آغاز شود. اگر به دلیل ماهیت پیشرفته یا پیشرفت سریع بیماری، فرد نتواند فرصتی 2 تا 3 هفته ای برای کارآزمایی درمانی داشته باشد، آنگاه تشخیص تهاجمی منطقی است. از جمله این روش ها سونوگرافی است هرچند که عدم وجود تغییرات اولتراسونوگرافی احتمال وجود بیماری دستگاه گوارش را از بین نمی برد. بیوپسی روده (جراحی یا آندوسکوپی) معمولاً مرحله بعدی پس از سونوگرافی است. آندوسکوپی سریع‌تر، ایمن‌تر و کم‌هزینه‌تر از جراحی است.

درمان
 درمان حیوان مبتلا به اسهال بسته به پاسخ روده ها ممکن است روزها و یا سال ها طول بکشد. در طول مدت درمان باید به یکسری موارد از جمله ویژگی های مدفوع که در بالا ذکر شد توجه کنید. نباید با یک یا دو مدفوع طبیعی یا بسیار غیر طبیعی هیجان زده شوید. درعوض، باید یک رکورد نگه دارید تا بدانید مدفوع متوسط چگونه است. مشکلات روده مشخصاً در طول روز بسیار متفاوت است. سگ یا گربه مبتلا به اسهال که روند بهبودی را طی میکند ممکن است ناگهان مدفوع غیرطبیعی داشته باشد و برعکس. در نتیجه شما باید میانگین مدفوع را زیر نظر بگیرید که آیا در حال بهتر شدن است یا بدتر شدن و تنها در صورتی می توانید این کار را انجام دهید که تمام مدفوع تولید شده توسط بیمار در طول یک هفته را در نظر بگیرید. این بدان معنی است که شما باید یک رکورد کتبی از کیفیت مدفوع نگه دارید. تشخیص اینکه آیا بیمار در حال افزایش یا کاهش وزن است دشوار است، بنابراین بهتر است حیوان خانگی خود را دو بار در هفته با یک مقیاس وزن کنید. کاهش وزن آشکار یا بدتر شدن پوشش مو نشان می دهد که حیوان خانگی همچنان تغذیه خود را از دست می دهد. اگر یک وزن بدن کمتر از وزن قبلی است، بیش از حد نگران نشوید. با این حال، اگر روند پایداری وجود دارد که در طی 3 یا 4 بار اندازه گیری، وزن بدن به تدریج در حال کاهش است، باید با دامپزشک خود تماس بگیرید. به ویژه، باید به اندازه شکم توجه زیادی داشته باشید. اگر به نظر می‌رسد که شکم بزرگ ‌تر می‌شود (و این در حالی است که استخوان های پشت به راحتی لمس میشود)، ممکن است به این معنی باشد که شکم آب آورده است. این می تواند نشانه ای از بدتر شدن بیماری روده باشد (حتی اگر اسهال از بین برود). اگر فکر می کنید که شکم کمی "شکم گلدانی" به نظر می رسد، باید فوراً با دامپزشک خود تماس بگیرید.


بازنویسی توسط مهسا فرهودی مقدم
دانشجوی دکتری عمومی دامپزشکی
کارآموز کلینیک آدورینا