حیوانات خانگی و شناخت آینه: آیا سگ‌ها و گربه‌ها خودشان را در آینه می‌شناسند؟
آیا حیوانات خانگی از تصویر خودشان در آینه آگاه هستند؟
آیا تا به حال سگ یا گربه‌ی خود را در مقابل آینه دیده‌اید و واکنش‌هایشان را مشاهده کرده‌اید؟ آیا این حیوانات درک می‌کنند که تصویری که می‌بینند، خودشان هستند؟ درک از خود یکی از ویژگی‌های پیچیده‌ای است که برخی از موجودات آن را دارند، اما این توانایی در بیشتر حیوانات، از جمله سگ‌ها و گربه‌ها، به روش‌های مختلفی ارزیابی می‌شود. در این مقاله، به بررسی علمی این مسئله خواهیم پرداخت که آیا سگ‌ها و گربه‌ها می‌توانند خودشان را در آینه بشناسند و چه رفتارهایی در برابر آن نشان می‌دهند.
آزمایش آینه و آگاهی از خود
آزمایش آینه یا “Mirror Test” اولین بار توسط روانشناس آمریکایی، گالاپ (Gallup) در سال 1970 انجام شد. این آزمایش برای سنجش آگاهی از خود در حیوانات طراحی شده است. در این آزمایش، یک نشانه‌ی قابل توجه (مثلاً برچسبی روی بدن حیوان) به صورت غیرقابل دیدن توسط خود حیوان در مکانی از بدنش قرار داده می‌شود و سپس حیوان در مقابل آینه قرار می‌گیرد. اگر حیوان با نگاه کردن به آینه متوجه برچسب یا نشانه روی بدن خود شود و آن را پاک کند، این نشان‌دهنده‌ی آگاهی از خود او است.
بسیاری از انسان‌ها در این آزمایش موفق به شناسایی خود می‌شوند، اما آیا سگ‌ها و گربه‌ها هم این توانایی را دارند؟
واکنش سگ‌ها و گربه‌ها در مقابل آینه
طبق پژوهش‌ها، سگ‌ها و گربه‌ها معمولاً نتایج متفاوتی در آزمایش آینه دارند. این حیوانات بیشتر به آینه به عنوان یک جسم جالب یا یک شیء دیگر نگاه می‌کنند و در اغلب موارد، واکنش‌هایی مانند پارس کردن، تماشای خود یا حتی حمله به آن نشان می‌دهند. در حالی که در برخی موارد، سگ‌ها ممکن است متوجه ارتباط میان خود و تصویرشان شوند، گربه‌ها به‌طور معمول هیچ علاقه‌ای به تصویر خود نشان نمی‌دهند و بیشتر وقت‌ها به آینه به‌عنوان یک شیء بی‌جان و غیرفعال نگاه می‌کنند.
با این حال، برخی از سگ‌ها بعد از مدتی یاد می‌گیرند که تصویر در آینه متعلق به خودشان است و می‌توانند به روش‌های متفاوتی به آن واکنش نشان دهند. این نشان‌دهنده‌ی این است که ممکن است آگاهی از خود در سگ‌ها وجود داشته باشد، اما این ویژگی به اندازه‌ای که در انسان‌ها دیده می‌شود، پیچیده و مشخص نیست.
چرا برخی حیوانات آگاهی از خود دارند و برخی ندارند؟
درک از خود و توانایی شناسایی تصویر در آینه به پیچیدگی مغز و ساختار عصبی حیوان بستگی دارد. به طور کلی، حیواناتی که از مغز پیشرفته‌تری برخوردارند، مانند برخی از میمون‌ها، دلفین‌ها و فیل‌ها، قادر به شناسایی خود در آینه هستند. اما در مورد سگ‌ها و گربه‌ها، که مغز آن‌ها به اندازه‌ی برخی دیگر از گونه‌ها پیچیده نیست، این توانایی محدودتر است.
برخی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که سگ‌ها ممکن است قادر باشند تصاویر خود را به صورت غیرمستقیم و از طریق تعاملات اجتماعی و شناختی خود شبیه‌سازی کنند، اما هیچ‌وقت به اندازه‌ی انسان‌ها آگاهی از خود را در آینه نشان نمی‌دهند.
آیا حیوانات خانگی می‌توانند احساسات خود را از تصویرشان در آینه شبیه‌سازی کنند؟
حیوانات خانگی ممکن است احساسات خود را از طریق نشانه‌های غیرکلامی، مانند زبان بدن یا واکنش به محیط اطراف، نشان دهند. به طور مثال، هنگامی که سگ یا گربه‌ای در آینه خودش را می‌بیند، ممکن است احساسات مختلفی مانند کنجکاوی، اضطراب یا هیجان را تجربه کند. این واکنش‌ها نشان می‌دهند که آن‌ها درک خاصی از محیط اطراف دارند، حتی اگر نتوانند خودشان را به طور کامل در آینه بشناسند.
نتیجه‌گیری: آگاهی از خود در سگ‌ها و گربه‌ها
در نهایت، آیا سگ‌ها و گربه‌ها خودشان را در آینه می‌شناسند؟ به نظر می‌رسد که درک خود در آینه در این حیوانات به پیچیدگی‌ای که در انسان‌ها وجود دارد، نیست. سگ‌ها و گربه‌ها ممکن است واکنش‌های متفاوتی به آینه نشان دهند، اما بیشتر آن‌ها به آینه به عنوان یک شیء جالب نگاه می‌کنند و نمی‌توانند مانند انسان‌ها خودشان را شناسایی کنند. با این حال، این موضوع نشان‌دهنده‌ی توانایی‌های پیچیده‌ای است که این حیوانات در درک محیط اطرافشان دارند و بر اساس ویژگی‌های مغزی و رفتاری‌شان، قادر به تعامل با دنیای پیرامون خود هستند.
دکتر مژده فهری-کلینیک دامپزشکی آدورینا
دیدگاه خود را بنویسید